PDF's bewerken in GNU/Linux.
PDF – de afkorting van Portable Document Format of ‘draagbaar document formaat’ – is een onafhankelijk en vrij opmaakformaat dat sinds 1993 bestaat.
Het is bij uitstek het formaat voor electronische documenten en formulieren die uitgewisseld dienen te worden tussen computers,
hun diverse programma’s en diverse platformen (Window$, Mac, GNU/Linux, BSD). De oorspronkelijke lettertypes, afbeeldingen en opmaak van een
willekeurig brondocument blijven behouden. De weergave van het document op het scherm of als afdruk zal altijd een identieke kopie van het origineel zijn.
Oorspronkelijk is de PDF-indeling uitgebracht door het softwarebedrijf Adobe, bedacht werd ze door Donald Knuth, professor emeritus in computerwetenschappen
aan de Stanford universiteit, in 1978.
Knuth is ook mathematicus en was gefrustreerd omdat de toenmalige computerprogramma's niet in staat waren om complexe formules en vergelijkingen weer
te geven. Hij heeft vervolgens de opmaaktaal TeX ontwikkeld, die de basis vormt voor het PDF-formaat en die nog steeds gebruikt wordt, onder andere door
Wikipedia.
Het formaat TeX - afgeleid van het Unix-formaat, waarvan ook GNU/Linux afgeleid is – was vanaf het begin vrije software
en is de basis voor heel wat programma’s die met wetenschappelijke, technische en wiskundige inhouden werken (TeX, ConTeXt, LaTeX, XeTeX, BibTeX, LyX, ...).
Sinds 2008 zijn de specificaties voor PDF door Adobe vrijgegeven en kan iedereen het formaat vrij inzetten. In GNU/Linux maken we daar volop gebruik van: zowat
alle programma’s in alle GNU/Linux-distributies kunnen zonder afzonderlijke software te gebruiken een document als PDF opslaan. Daarvoor vinden we in de werkbalk
bovenaan het Linux-PDF-icoontje dat het commando Exporteren als PDF aanstuurt:
Onder Window$ moet je nog altijd het afzonderlijke Adobe-programma kopen om PDF’s te maken; de PDF-lezer is vrij voor alle platformen.
Ons geëxporteerd document hebben we nu in twee formaten: het originele (bv. ODT voor een tekstdocument uit LibreOffice), en hetzelfde
document met dezelfde naam als PDF. Het PDF-document kan met een gewone documenten- of afbeeldingenkijker, of met een PDF-lezer
bekeken worden. Ook LibreOffice kan vrij goed PDF’s lezen.
Het PDF-formaat is heel handig om allerlei gelegenheidsdrukwerk te verspreiden, zoals aankondigingen, verslagen, programma’s,
nieuwsbrieven, uitnodigingen enzovoort, zonder het risico te lopen dat de bestemmeling het document niet kan lezen omdat hij
het programma niet heeft, of op een ander platform werkt.
Het PDF-formaat is wel een eindpunt: je kan er niks aan veranderen, toevoegen of van wegnemen zonder bijkomende software.
Soms is dat nodig, en ook daar laat GNU/Linux ons niet in de steek. Stel dat we een handleiding van 20 blz. in PDF-formaat hebben waarvan
slechts drie bladzijden relevante informatie bevatten. Misschien willen we dat document demonteren en slechts die drie bladzijden opslaan,
de bladzijden draaien, verplaatsen of er opmerkingen aan toevoegen. GNU/Linux stelt ons daarvoor verschillende hulpprogramma’s ter beschikking,
het ene al wat complexer dan het andere, die allemaal een andere specialisatie hebben. Die programma’s zijn:
We bespreken ze in navolgende artikeltjes een voor een.
Nota: Er bestaan ook toevoegingen (add-ons) voor de verschillende internet browsers waarmee je PDF documenten kan aanpassen. Hierover kan je meer lezen in het volgende artikel: computertotaal.nl/artikelen/apps-software/pdfs-bewerken-in-je-browser-met-deze-plug-in. (Let op, niet alle plug-ins zijn gratis!, sommige plug-ins sturen het te bewerken document naar een cloud dienst en doen de bewerking online en niet lokaal op de eigen computer!) aanpassing